Wspomniałem już kilka akapitów temu, że dziś słowo „runa” kojarzy nam się przede wszystkim z czymś magicznym i znalazło swoje miejsce w popkulturze, z którego trudno je wyciągnąć. Czy nie macie czasem tak, że gdy powtarzacie jedno słowo na okrągło, na przykład „ziemniak, ziemniak, ziemniak, ziemniak”, to po jakimś czasie zaczynacie się zastanawiać nad jego znaczeniem i brzmi ono co najmniej dziwnie, jakbyście słyszeli obcy język? Tak samo można postąpić z „runą”. Kogoś to kiedyś zaintrygowało i postanowił zbadać sprawę (powiedział każdy, zawsze gdy opowiadał jakąś historię). Oczywiście nie istnieje jedna teoria na ten temat i nikt nie może też założyć, że ta, którą przedstawię poniżej, jest całkowicie poprawna, jednak moim zdaniem ma najwięcej sensu.

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

*nie uwzględniłem w drzewku wszystkich języków pochodnych (np. w przypadku OHG, którego pochodną jest dzisiejszy niemiecki), bo zajęłoby trzy razy więcej miejsca. Miejcie świadomość, że ich rodzina jest naprawdę gigantyczna.

​

Korzenie „runy”, podobnie jak wielu innych słów, sięgają najstarszych praprzodków dzisiejszej mowy. Większość używanych aktualnie w Europie języków zbiega się tysiące lat temu w jednym punkcie, który językoznawcy nazywają językiem praindoeuropejskim. Jest to zrekonstruowana mowa, której istnienie nie jest potwierdzone przez żadne źródła historyczne, jednak wywnioskowano je poprzez szukanie widocznych powiązań między językami używanymi w dzisiejszych państwach Europy i Dalekiego Wschodu. Właśnie tak powstała forma *reun lub *rūn (gwiazdka oznacza nazwę zrekonstruowaną, na której egzystencję nie ma dowodów). Trudno jest insynuować znaczenie takiej konstrukcji, jednak z pewną dozą pewności możemy powiedzieć, że istniała i była używana.

​

Potomków tego języka jest mnóstwo, ale najbardziej interesuje nas język pragermański. To od niego wywodzą się języki germańskie i skandynawskie, czyli te, którymi posługiwały się ludy na terenach Niemiec, Danii, Norwegii i Szwecji, w bardzo dużym uproszczeniu. Kolejnym przodkiem „runy” jest pragermańskie słowo *rūnō, od którego wywodzi się słowo „runa” w języku staro-wysoko-niemieckim, znaczące ‛szept’. Jest to o tyle intrygujące, że nietrudno wyprowadzić z tego tok myślenia, który kieruje nas do słów związanych z mową i jej zapisem.

​

My jednak skręcimy w nieco inną stronę od pragermańskiego i przebadamy ślady „runy” w języku pranordyckim. Jest to zrekonstruowany przodek języków skandynawskich i to właśnie w nim zapisywana jest większość runicznych inskrypcji datowanych na od I do ok. VIII w. n.e. Znajdujemy tam zapis słowa runo oznaczający ‛inskrypcję’. To pierwszy ślad, który może wskazać bezpośrednie powiązanie ze znaczeniem „runy” jako ‛litery alfabetu’. Młodsze inskrypcje sugerują, że wyraz runo był używany w liczbie mnogiej jako ‛litery alfabetu’.