top of page

SZERSZE SPOJRZENIE
NA FUTHARK STARSZY

SpoÅ›ród wszystkich piÄ™ciu alfabetów runicznych, które omówiÅ‚em w temacie Historia alfabetów runicznych, zdecydowanie najpopularniejszym jest ten pierwszy - Futhark Starszy. Popularność przyniosÅ‚o mu opracowanie metody dywinacji na jego podstawie przez Ralpha H. Bluma, autora książki "Book of Runes". Niestety zdecydowana wiÄ™kszość czytelników jest zaÅ›lepiona funkcjÄ… wróżebnÄ… i "magicznÄ… energiÄ…" run (naprawdÄ™ nie wyolbrzymiam - to przypomina fanatyzm) do tego stopnia, że kompletnie ignoruje ich pierwotne przeznaczenie. Alfabet ten to zdecydowanie wiÄ™cej, niż na pierwszy rzut oka mogÅ‚oby siÄ™ wydawać. Poniżej znajdziecie szczegóÅ‚owÄ… analizÄ™, która pozwoli wam lepiej zrozumieć i wykorzystać Futhark Starszy w przyszÅ‚oÅ›ci, bynajmniej do wróżenia.

NAJWAŻNIEJSZE INFORMACJE

Krótki opis w piguÅ‚ce to niekiedy najlepsza forma nauki, dlatego do takiej wÅ‚aÅ›nie formy skompresowaÅ‚em dotychczasowÄ… wiedzÄ™, jakÄ… posiedliÅ›cie w poprzednim temacie. Futhark Starszy to najstarszy alfabet runiczny, który ma swoje korzenie w Å›ródziemnomorskich systemach pisma. Najstarsze znane inskrypcje zapisane za jego pomocÄ… datowane sÄ… na I wiek, a najmÅ‚odsze na okoÅ‚o VIII wiek naszej ery. WiÄ™kszość z nich jest w jÄ™zyku pranordyckim, jednak spotykamy siÄ™ również z inskrypcjami gotyckimi czy pragermaÅ„skimi. Przedmioty z wyrytymi na nich runami znajdujemy najczęściej w poÅ‚udniowej Skandynawii, na terenie Germanii i Fryzji.

​

Futhark Starszy skÅ‚ada siÄ™ z 24 run, które dzielimy na trzy grupy po osiem z nich każda. TakÄ… grupÄ™ nazywamy aetem - ze staronordyckiego "klanem", "rodzinÄ…". Aety sÄ… nazywane imionami nordyckich bogów, którzy rzekomo stojÄ… na ich straży i sÄ… ich patronami. Ja jednak podchodzÄ™ do tej kwestii sceptycznie, i, o ile patronat bogów to już dość funamentalny element kanonu runologicznego w Åšwiecie Magii, nie chcÄ™ przedstawiać niepewnych informacji. Dopóki nie natrafiÄ™ na pewne źródÅ‚o, w którym ktoÅ› przypisuje każdej z grup konkretne bóstwo, nie bÄ™dÄ™ opisanego wyżej nazewnictwa używaÅ‚.

FEHU - F, V

Fehu.png

HAGALAZ - H

Hagalaz.png

TIWAZ - T

Tiwaz.png

URUZ - U

THURISAZ - TH

Uruz.png

NAUTHIZ - N

Thurisaz.png

ISA - I

Nauthiz.png

BERKANA - B 

Isa.png

EHWAZ - E

Berkana.png
Ehwaz.png

ANSUZ - A

Ansuz.png

JERA - J, Y

Jera.png

MANNAZ - M

Mannaz.png

RAIDHO - R

KAUNA - K

Raidho.png

PERTHRO - P

Kauna.png

EIHWAZ - Æ?

Perthro.png

LAGUZ - L

Laguz.png
Eihwaz.png

INGWAZ - NG

Ingwaz.png

GEBO - G

Gebo.png

ALGIZ - Z

Algiz.png

DAGAZ - D

Dagaz.png

WUNJO - W

Wunjo.png

SOWILO - S, C

Sowilo.png

OTHALA - O

Othala.png

NAZWY RUN

Na samym poczÄ…tku wydawać by siÄ™ mogÅ‚o, w nawiÄ…zaniu do jednego z poprzednich tematów, że nazwy run to również poszlaka mogÄ…ca potwierdzić teorie runologów na temat greckiego pochodzenia Futharku Starszego. Po szybkim spojrzeniu na obydwa alfabety Å‚atwo zauważyć, że w obydwu przypadkach litery majÄ… przypisane sobie nazwy. Nie jest to jednak w żadnym wypadku nic, co mogÅ‚oby potwierdzić powiÄ…zanie tych systemów pisma.

​

Należy również pamiÄ™tać, że nazwy run Futharku Starszego sÄ… jedynie zrekonstruowane. UtarÅ‚y siÄ™ już one w kulturze masowej i raczej nikt ich diametralnie nie zmieni, ale nikt nigdy nie zaznacza (prawdopodobnie z niewiedzy), że nie sÄ… one w jakikolwiek sposób potwierdzone. W przeciwieÅ„stwie do Futharku MÅ‚odszego i Anglosaskiego nie mamy bowiem żadnego źródÅ‚a, które mogÅ‚oby potwierdzić, że wÅ‚aÅ›nie takie nazwy zostaÅ‚y nadane tym symbolom. Dochodzimy wiÄ™c do wniosku, że poniżej przedstawione nazewnictwo to efekt pracy jÄ™zykoznawców i runologów, którzy w oparciu o znaleziska, wÅ‚asnÄ… wiedzÄ™ i szerzej zbadane jÄ™zyki opracowali prawdopodobnÄ… rekonstrukcjÄ™.

​

W wiÄ™kszoÅ›ci przypadków nazwy run rozpoczynajÄ… siÄ™ od dźwiÄ™ku, który opisywany przez nie symbol reprezentuje. ZasadÄ™ tÄ™ nazywamy akrofoniÄ….

- gwiazdki - * - oznaczajÄ… nazwÄ™ zrekonstruowanÄ….

- znaki zapytania - ? - oznaczajÄ… zupeÅ‚nie niepewnÄ… informacjÄ™ bÄ™dÄ…cÄ… spekulacjÄ… runologów

ŹródÅ‚a i wartoÅ›ciowe linki rozszerzajÄ…ce wiedzÄ™ w temacie:

  1. Michael P. Barnes, "Runes: A Handbook" - https://www.amazon.com/Runes-Handbook-Michael-P-Barnes/dp/1843837781 (niesamowicie godna polecenia książka, która idealnie wprowadza czytelnika w Å›wiat run i tÅ‚umaczy zagadnienia w bardzo przystÄ™pny sposób)

  2. Jackson Crawford, "The Names of the Runes (Elder Futhark)" - https://www.youtube.com/watch?v=CH0ZhhGwCOQ&ab_channel=JacksonCrawford

bottom of page