ANALIZA INSKRYPCJI

Wiedza o runach pochodzi przede wszystkim ze źródeł runicznych. Aby jednak ją posiąść, należy w poprawny sposób zinterpretować znaleziska i wysnuć wiarygodne wnioski, co jest nie lada wyzwaniem. Często zdarza się, że inskrypcja jest nieczytelna przez różne czynniki: zniszczenia spowodowane przez upływ czasu czy też błędy samego rzemieślnika, który tworzył napis. Runolog, niestety, musi wtedy powołać się na wyobrażenia i spekulacje, przy których nie ma mowy o jakiejkolwiek pewności. To sztuka, do której opanowania potrzeba ogromnej wiedzy i gigantycznych ilości czasu przeznaczonych na badania nie tylko inskrypcji, ale również języków, w jakich były one zapisywane. W związku z tym, że nie jesteśmy w Świecie Magii runologami na tak wysokim poziomie i prawdopodobnie nigdy nimi nie będziemy, postanowiłem opracować ciekawy system analizy inskrypcji, który nazwałem raportem runologicznym. Jest on jak najbardziej wykonalny z perspektywy młodego adepta, dostarcza informacje na temat inskrypcji, wymaga pracy i wiedzy - ale nie ekspertyzy - i pozwala rozwinąć umiejętności przydatne w pracy nauczyciela: logiczne myślenie, dedukcję i wyobraźnię.

RAPORT RUNOLOGICZNY

Koncept tego tworu jest bardzo prosty. To tekst, w którym runolog ma za zadanie przedstawić badaną inskrypcję i wyłożyć wszystkie fakty na jej temat w przystępny, zrozumiały i przyswajalny sposób. Wykonuje się go wedle ustalonego wzoru, od którego lepiej jest nie odchodzić, jednak wcale nie oznacza to, że tworzenie raportu ogranicza swobodę autora. Określone są w nim jedynie informacje, jakie należy zawrzeć tworząc taki dokument. Poniżej przedstawiam jego przykład:

Każda z cyfr oznacza inną część raportu, na którą należy zwrócić uwagę:

Nagłówek i nazwisko autora - nic prostszego w całym raporcie nie znajdziecie.
Podstawowe dane - te rubryki należy wypełnić zgodnie z ich nazwami. Podajemy nazwę (i klasyfikację w Rundacie, o tym dalej), miejsce i rok znalezienia, materiał, w którym wyryto inskrypcję, jej wiek i aktualne miejsce przechowania.
Okoliczności odnalezienia - tutaj należy umieścić opis zawierający datę i miejsce znalezienia, osobę, która odnalazła inskrypcję, wspomniane okoliczności znaleziska oraz dzieje inskrypcji od czasów odnalezienia.
Szczegóły przedmiotu i inskrypcji - jedna z najtrudniejszych części do uzupełnienia, bowiem należy tu podać materiał, na którym widnieje inskrypcja, jego wielkość i wymiary, długość inskrypcji, czasem nawet wymiary run, podstawowe cele inskrypcji/użycia przedmiotu i alfabet, którym znalezisko zostało zapisane.
Odczyt inskrypcji - w tej części należy zaprezentować inskrypcję w oryginalnym alfabecie (po transliteracji) z wyróżnieniem wszystkich cech charakterystycznych, takich jak kierunek pisma czy runy zapisane w nadzwyczajny sposób.
Interpretacja inskrypcji - miejsce na wnioski wysnute na podstawie użytych run, języka i reszty szczegółowych informacji. Może zawierać zarówno teorie na temat przeznaczenia samego zapisu, jak i przedmiotu, na który został naniesiony.
Geneza inskrypcji - określone na podstawie interpretacji wiek i przypuszczenia na temat autora i historii przedmiotu.
Podsumowanie - krótki wniosek na temat nowego światła rzuconego przez odkrycie.

RUNDATA I RUNOR

Bardzo przydatna do skompletowania raportu może okazać się Rundata. Jest to system, o którym wspomniałem przy okazji lekcji na temat źródeł runicznych w klasie drugiej. Służy on za internetową bazę danych, kolekcjonującą informacje o inskrypcjach runicznych z całego świata. Rundata jest całkowicie darmowa i pozwala na uzyskanie szczegółowych, sprawdzonych danych na temat konkretnych znalezisk, które są sortowane za pomocą specjalnego systemu katalogowania, przypisywanego na podstawie miejsca znalezienia inskrypcji. Raport dotyczący Kamienia z Kylver, który pokazałem wam powyżej, zawiera obok jego nazwy kod "G88". Oznacza to więc, zgodnie z systemem podanym na Wikipedii, do którego link podaję w źródłach na końcu tematu, że kamień ten jest 88. katalogowanym znaleziskiem z Gotlandii. Znając kod inskrypcji (zazwyczaj podany obok jej nazwy na stronach typu Wikipedia) możecie bardzo łatwo odnaleźć ją w systemie Rundaty i zebrać na jej temat wszystkie potrzebne informacje.

Podobnym do Rundaty systemem jest Runor - równie, jeśli nie bardziej szczegółowa strona, jednak jest ona w języku szwedzkim. Niemniej jednak również ją polecam, obydwie strony służą mi za niesłychanie przydatne źródła.

Źródła i wartościowe linki rozszerzające wiedzę w temacie:

Szablon raportu runologicznego - https://docs.google.com/document/d/1RE4dpwaGAPZNZ9hSvMO0zHUqx_bDG9eRQiX3CBm26z4/edit?usp=sharing
Rundata - https://rundata.info/
Wikipedia, "Rundata" - https://en.wikipedia.org/wiki/Rundata
Runor - https://app.raa.se/open/runor/search